Quy trình làm gốm Lái Thiêu – Những điều cần biết
Quy trình làm gốm Lái Thiêu cũng là một trong những điểm thông tin hấp dẫn dành cho những ai có sự quan tâm đến với nghề làm hoặc truyền thống làm gốm tại Việt Nam. Gốm Lái Thiêu là một tên gọi chung, được phân thành ba dòng rõ rệt: Gốm Quảng, gốm Tiều (Triều Châu), và gốm Phước Kiến. Cách nhận dạng cũng rất đơn giản, gốm Quảng chuyên trang trí đình chùa, đồ đặt sân vườn. Đồ dùng nhà bếp, gia dụng, gốm trang trí do lò Triều Châu làm. Đồ dùng chứa đựng, kích cỡ lớn, nặng, do lò Phúc Kiến chế tác. Do đa dạng nhiều mẫu mã như vậy nên quy trình làm gốm Lái Thiêu rất được mọi người quan tâm. Vậy thì hãy cùng Gốm Sứ Mộc tìm hiểu xem quy trình tại đây như thế nào nhé!
Contents
1. Giới thiệu về làng làm gốm Lái Thiêu
Là một trong các làng nghề thuộc thị xã Tân Phước Khánh, huyện Tân Uyên, tỉnh Bình Dương, nằm cách Tp Hồ Chí Minh khoảng 35km về phía Tây Bắc. Làng gốm Lái Thiêu – Tân Phước Khánh là một trong 3 trung tâm gốm sứ lớn ở Bình Dương cùng với làng nghề gốm sứ ở Lái Thiêu, Chánh Nghĩa. Các cơ sở sản xuất gốm sứ Tân Phước Khánh hiện nay sản xuất gốm sứ theo hai dòng sản phẩm:
gốm sứ dùng trong sinh hoạt và gốm sứ mỹ nghệ. Làng Gốm Lái Thiêu – Tân Phước Khánh – Thủ Dầu Một (Bình Dương) xuất hiện vào cuối thế kỷ 19. Nhờ vào nguồn đất sét cao lanh và nguyên liệu củi đốt dồi dào nên đa hình thành nên làng gốm sứ. Là sự kế thừa của gốm Cây Mai với những sản phẩm đồ gia dụng, đồ mỹ nghệ, Gốm Lái Thiêu ngày nay đã không còn tồn tại mà thay vào đó là sự phát triển theo quy mô công nghiệp và xu hướng thị trường. Vậy nên, những dấu tích xưa cũ của làng gốm Lái Thiêu gần như đã không còn.
Mời các bạn đọc thêm bài viết về làm gốm Nha Trang tại đây: Những địa danh làm gốm Nha Trang nổi tiếng lâu đời
2. Sự thay đổi về quy trình sản xuất trong những năm gần đây
Hiện nay tính đến năm 2022 thì dường như những lò chuyên sản xuất gốm sứ nam bộ, bộ chén bát sành xưa đã dần dần bị mai một, thậm chí có nguy cơ bị thất truyền nếu như chúng ta không có hành động gì đó để bảo vệ và cứu lấy những giá trị cổ xưa này. Vì hầu hết những lò gốm Lái Thiêu hay các lò khác tại Bình Dương đều bắt đầu dần chuyển đổi sang xu hướng làm lò Ga mà không còn làm lò củi nữa. Những đồ gốm thủ công đang dần được chuyển đổi sang những đồ gốm được sản xuất theo dây chuyền hiện đại. Để tiết kiệm nhân sự cũng như tối ưu hóa sản phẩm để tập trung vào những sản phẩm gốm có giá trị cao hơn.
3. Quy trình làm gốm Lái Thiêu thủ công
Với phương pháp làm gốm thủ công tại Lái Thiêu thì sản phẩm làm gốm sẽ được sử dụng nung bằng các lò củi. Một hình ảnh quen thuộc của Việt Nam từ xưa đến nay. Người ta vẫn hay có câu “Nhất liệu, nhì nung, tam hình, tứ trí”, đầu tiên sản phẩm gốm đẹp phải từ nguyên liệu tốt, sạch và an toàn, tiếp đến là lửa nung phải đủ độ tạo nên độ bóng và chiều sâu của men, sau đó là đến hình dạng, phom dáng, và cuối cùng là hoa văn họa tiết trang trí trên sản phẩm.
Để tạo ra một sản phẩm gốm phải trải qua quy trình luyện đất, tạo dáng, trang trí hoa văn, tráng men, sau cùng xếp vào lò nung…Với sự sáng tạo và đôi tay khéo léo của người thợ gốm, gốm Việt nói chung, gốm sứ Lái Thiêu nói riêng đã trở thành loại hình nghệ thuật mang tính dân gian đặc sắc.
4. Quy trình làm gốm Lái Thiêu hiện đại
Với quy trình làm gốm Lái Thiêu hiện đại thì ngày nay ở nhiều công đoạn đều sẽ áp dụng những mô hình máy móc công nghệ vào việc sản xuất nhằm tiết kiệm được chi phí nhân công cũng như gia tăng được năng suất sản xuất. Từ công đoạn xử lý đất cho đến việc lên khuôn, tạo hình gốm. Bước tráng men sản phẩm và nung trong các lò nung hiện đại chứ không còn là lì củi.
5. Những mẫu hoa văn có trên gốm Lái Thiêu
Các sản phẩm gốm sứ đa dạng về mẫu mã, chủng loại, vừa mang nét văn hóa truyền thống, vừa mang phong cách hiện đại. Hình ảnh khắc họa trên các sản phẩm đều thể hiện sự gần gũi mộc mạc và bình dị như: lũy tre làng, cánh cò quê hương, cậu bé chăn trâu thổi sáo, hay những xóm làng Bắc Bộ, vùng sông nước miền Tây, các di tích lịch sử văn hóa và danh lam thắng cảnh của nước Việt. Sản phẩm gốm sứ Bình Dương hiện có đến vài chục ngàn mẫu mã, các hoa văn, họa tiết trên sản phẩm được cách điệu từ động vật, thực vật trong văn hóa dân gian và hiện đại.
6. Một số câu hỏi liên quan
6.1 Nét độc đáo của gốm Lái Thiêu là gì?
Hầu như gốm Lái Thiêu những nét vẽ trang trí trên đó đều được vẽ thủ công, mộc mạc tạo sự chân thật . Vì vậy mà nhận được nhiều sự quan tâm và yêu thích của khách hàng khi mua sản phẩm gốm.
6.2 Quy trình làm gốm lái thiêu có gì đặc biệt?
Với cách làm truyền thống, gốm thành phẩm sau khi đã được vẽ trang trí sẽ được nung trong lò củi, hình ảnh quen thuộc mộc mạc của người Việt Nam. Từ đó cũng làm nên được độ chất lượng và uy tín của sản phẩm gốm Lái Thiêu.
6.3. Quy trình sản xuất gốm Lái Thiêu bao gồm những bước nào?
Quy trình sản xuất gốm Lái Thiêu bao gồm nhiều bước như định hình, dát đất, định hình lại, sấy khô, nung gốm, trang trí và phủ men.
